جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

کتاب «تصحیح الاعتقاد فیما توهمه الشیخ محمد بن عبد الوهاب واشیاعه من الاصحاب» نوشته شیخ حمزه زبیدی است که توسط دار الهدی منتشر شده است. این کتاب از یک مقدمه و دو فصل تشکیل شده است. نویسنده در مقدمه به بررسی برخی از مفاهیم پرداخته است و نظرات محمد بن عبدالوهاب در این زمینه را به چالش کشیده است. از جمله مفاهیمی که به آن پرداخته شده؛ مسلم، مومن، فاسق، منافق، مشرک، کافر، مرتد، بدعت، و عبادت و احکام آن است. درفصل اول کتلب نسز به عقیده وهابیت در مورد صفات الهی پرداخته و این مطلب را نقد می کند که اساسا با تفسیری که وهابینت از صفات الهی ارائه می دهد قایل به تشبیه و تجسیم خداوند هستند. در فصل دوم نیز عقیده وهابیت و محمد بن عبد الوهاب در مورد شفاعت مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. مهمترین عناوین: 1.

مناقب الشیخین فی التفسیر و الحدیث (عرض و نقد‬) کتابی است به زبان عربی که نگاهی نقادانه به فضایل و مناقب دو خلیفه نخستین اسلام می‌پردازد. این کتاب تقریری از درس‌های نجم‌الدین طبسی است، که به کوشش محمد فرید انصاری، مهدی اسفندیاری نوشته شده و انتشارات دلیل ما انتشار آن را به عهده داشته است. در معرفی این کتاب آمده است: «نویسنده در این کتاب، با بررسی و تحقیق در کتب تفسیری و روایی، آن دسته از آیات قرآن که در منابع اهل‌ سنت، اذعان به نزول آن‌ها درباره شیخین شده و هم‌چنین، روایاتی که حاکی از وجود مناقب و فضایلی برای آنان بوده را، مورد دقت و مطالعه قرار داده و به نقد آن‌ها پرداخته است. آیه ۱۷ تا ۱۹ سوره لیل، آیه ۵۵ سوره نور، آیه ۴۰ و ۱۰۰ سوره توبه، آیه ۵۴ سوره مائده، آیه ۲۲ سوره نور و آیه ۱۱ و ۲۹ سوره فتح، از جمله آیاتی از قرآن هستند که در این نوشتار مورد تحقیق قرار گرفته است. بخش دوم کتاب، به بررسی نُه حدیث در این‌باره اختصاص یافته است».

کتاب «منهج ابن تیمیة فی التوحید» به تبیین نظریه وهابیون خصوصا ابن تیمیه درباره توحید و نقد آن می‌پردازد. این کتاب به قلم یحیی عبدالحسن الدوخی و به همت حوزه نمایندگی ولی فقیه در امور حج و زیارت تدوین و از سوی نشر مشعر منتشر شد. در طول تاریخ اسلام هیچ گروه و فرقه‌ای از نظر ضلالت و شذوذات فکری همچون وهابیت وجود نداشته است. این گروه نیز خط سیر فکری خود را از شخص «ابن تیمیه حرّانی متوفی 727 هـ.ق» گرفته‌است. ابن تیمیه همان کسی است که طلب شفاعت از انبیاء و اولیاء علیهم السلام و توسل به ایشان و همچنین زیارت قبور مطهرشان را شرک، بدعت و حرام می‌داند. این مطالب نویسنده کتاب را بر آن داشته تا با نگاشتن این کتاب، مشکلات فکری و افکار ابن‌تیمیه را بشناساند و به نقد و بررسی آن همت گمارد. این کتاب در چهار باب سامان یافته است. باب اول کتاب به مباحث مقدماتی پرداخته است و شامل «بخشی از زندگی ابن تیمیه» و «افکار توحیدی ابن تیمیه و انعکاس آن بر فکر سلفی» می‌شود. باب دوم این کتاب با عنوان اقسام توحید از نظر ابن‌تیمیه و شذوذات عقائد او به «توحید الوهیت و ربوبیت»، «توحید اسماء و صفات» و «تنها بودن ابن‌تیمیه در عقاید توحیدیه‌اش» پرداخته است. مؤلف این کتاب در باب سوم: «شبهه ابن تیمیه در انکار تأویل و مجاز»، «اتهام تجسیم ابن‌تیمیه به هشام بن حکم» و «اتهام تجسیم ابن تیمیه به هشام بن سالم» را تبیین می‌کند. از محاسن این کتاب تحقیق وسیع آن است و همچنین مؤلف به گرفتار شدن وهابیون معاصر در توجیه کلمات ابن تیمیه نیز پرداخته است. مهمترین عناوین: - لمحات من حیاه ابن تیمیه. - اقوال و فتاوی العلماء فی ابن تیمیه. - فکر ابن تیمیه التوحیدی و انعکاسه علی الفکر السلفی. - اقسام التوحید فی نظر ابن تیمیه. - انفراد ابن تیمیه فی عقائد التوحید. - شبهات ابن تیمیه فی انکار المجاز. - التوحید فی المنظومه الفکریه الشیعیه.

دفتر دوم أجوبة الشبهات الكلامية، تعریب شده کتابی است که با زبان فارسی به بررسی شبهات پیرامون عدل الهی، می‌پردازد. این کتاب اثر محمد حسن قدردان قراملکی است. عدالت از واژگان آرمانی انسانی است که انسان آرزومند است روح این ایده در جامعه تحقق پیدا کند. از سوی دیگر، در فلسفه و کلام ثابت شده خداوند دارای صفات کمال مطلقی است که لازمه آن اتصاف خداوند به صفت عدالت است؛ چنان که خداباوران آن را به خداوند نسبت داده، و خدای عادل را پرستش کرده، به آن عشق می ورزند. تمام اندیشمندان مسلمان، عدل الهی را جزء آموزه های دینی خود برشمرده اند؛ لکن آموزه فوق با شبهات و جرح های مختلفی مواجه شده است که به علت عام البلوی بودن شبهات، بحث و نقدها از عرصه های علمی به مجامع عرفی نیز کشیده شده است که اهمیت و ضرورت بحث را مضاعف و نمایان می کند. این کتاب می کوشد در زدودن این شبهات‌گامی‌بردارد. مزایاونوآوری‌های‌کتاب: 1-نوبودن‌اصل‌موضوع 2-جامعیت شبهات 3-تکثر و تنوع پاسخ ها 4-نوآوری در طرح و نقد بعضی از شبهات 5-مستند بودن کتاب حاضر دفتر ششم از مجموعه شش جلدی پاسخ به شبهات کلامی می باشد که پاسخ پنجاه اشکال و شبهه در حوزه عدل الهی می پردازد. این دفتر از شش فصل زیر ترکیب یافته است: فصل اول با نام (درآمد) حاوی تبیین و تقریر مبانی و کلیات بحث عدل الهی است فصل دوم عدالت و حکمت در عالم طبیعت و بلایای طبیعی فصل سوم متکفل تبیین شرور در عالم حیوانات است فصل چهارم به شبهه فلسفه شیطان و مهلت وی می پردازد فصل پنجم با نام فلسفه شرور و ناعدالتی در عالم انسانی فصل ششم به تبیین و بررسی شبهه ناسازگاری آموزه های اخروی دین با عدالت الهی می پردازد.

تنزيه الشيعة الإثني عشرية عن الشبهات الواهية تألیف ابوطالب تجلیل، ردی بر شبهات مطرح شده در کتاب «أصول مذهب الشيعة الأمامية الإثني عشرية» نوشته ناصر عبدالله بن علی قفاری به زبان عربی است. از آثاری که در سال‌های اخیر بر ضد شیعه به نگارش درآمده و تبلیغات زیادی برای آن شده کتاب اصول مذهب الشیعة الاثنی عشریة، نوشته دکتر ناصر عبدالله بن علی قفاری است. او در این کتاب اصول عقاید شیعه را بررسی می‌کند و طبق آنچه خود مدعی است عقاید شیعه را با رجوع به کتب آن‌ها بررسی و نقد می‌کند. کتابی که مورد بحث ماست در اصل رساله دکترای وی به راهنمایی محمد رشاد سالم است که در سال 1407ق در دانشگاه محمد بن سعود، در بخش عقاید و مذاهب معاصر، دفاع شده و توصیه به چاپ و تبادل آن بین دانشگاه‌ها گردیده است. قفاری در این کتاب قصد داشته به منابع شیعی به‌طور مستقیم و بدون واسطه رجوع کند و از منابعی که باواسطه از شیعه نقل می‌کنند بپرهیزد او ادعا می‌کند که مسائل را صادقانه از کتب آن‌ها نقل می‌کند و از منابعی استفاده می‌کند که نزد شیعه معتبر است. نویسنده در مقدمه‌اش، کتاب قفاری را پر از شبهات پوشالی و افترائات ضعیف باطل بر ضد شیعه امامیه می‌داند. او در نقل این شبهات از ابن تیمیه و دیگر دشمنان شیعه تبعیت کرده است. تجلیل شیوه خود در این نوشتار را به سبک تعلیقه بر شبهات به‌اجمال و اختصار دانسته است. وی از این‌که با اهانت و بی‌ادبی مقابله به مثل کند اجتناب کرده است. اولین شبهه‌ای که قفاری در صفحات 64-65 مطرح کرده است بدین شرح است: محمدحسین آل کاشف‌الغطاء می‌گوید: اولین کسی که دانه تشیع را در کشتزار اسلام کاشت خود صاحب شریعت است؛ یعنی در زمان حیات آن حضرت رشد کرد و بعد از وفات ایشان میوه داد. قفاری در اینجا با تقطیع کلام کاشف‌الغطاء تنها شبهه‌ را مطرح کرده اما شواهدی که کاشف‌الغطاء بر ادعای خود آورده را متذکر نشده است. نویسنده در پاسخ به ادامه کلام کاشف‌الغطاء اشاره کرده و چنین می‌نویسد که شاهد بر این مطلب احادیث شریف آن حضرت است که از طریق شیعه و راویان امامیه بلکه از طریق علمای اهل سنت و بزرگان آن‌ها و از طرق موثقی که دروغ و ساختگی بودن در آن راه ندارد، نقل شده است. بیشتر این روایات در کتب صحاح اهل سنت نقل شده است. وی سپس تأکید می‌کند که درصدد احصاء و اثبات اسانید این روایات نیست چراکه در کتب موسوعه امامیه به حد کفایت به این موضوع پرداخته شده است؛ به‌عنوان نمونه میر حامد حسین در کتابی با نام عبقات‌الانوار که بالغ بر ده جلد است که هر جلد تقریباً به‌اندازه صحیح بخاری است، اسانید آن احادیث را از طرق معتبر شیعه اثبات کرده است. در صفحه 175 کتاب قفاری این شبهه مطرح شده که ائمه(ع) همان قرآن هستند. نویسنده به این‌که قفاری این شبهه را در صفحه 128 کتابش نیز مطرح کرده اشاره می‌کند. سپس به ادامه کلام قفاری اشاره می‌کند: لذا شیعیان در تفسیر آیه «وَ اتَّبَعُوا النُّورَ الَّذي أُنْزِلَ مَعَهُ» (اعراف: 157) می‌گویند: نور علی و ائمه(ع) هستند. و پاسخ می‌دهد که در این آیه هیچ دلالتی بر این‌که شیعیان معتقدند ائمه(ع) همان قرآن هستند نیست. ظاهر این آیه چنین است که مراد از نور در آیه همان قرآن کریم است و منافاتی ندارد که به معنای دیگری غیر از معنای ظاهری نیز آمده باشد و آن معنای دیگر، همان ائمه باشد. قفاری در صفحه 814 کتابش شبهه دیگری را مطرح کرده مبنی بر این‌که در منابع شیعه روایاتی در تحریم ازدواج موقت وجود دارد. وی به این روایت استناد می‌کند که زید بن علی از پدرانش از علی(ع) نقل کرده که رسول‌الله روز خیبر گوشت الاغ اهلی و نکاح متعه را حرام نمود. نویسنده در پاسخ این شبهه چنین می‌نویسد که در کتب امامیه روایتی در تحریم متعه جز این روایت که عمرو بن خالد از زید بن علی نقل کرده ذکر نشده است. در خلاصة الرجال عمرو بن خالد بتری دانسته شده که فرقه‌ای از زیدیه است. تجلیل سپس به مباحث پیشین کتاب اشاره می‌کند که در آن تبری زید بن علی را از عقیده زیدیه مطرح کرده است.

مفهوم عبادت هرچند در بادی نظر مفهومی بسیط و ساده به ذهن اما همین امر متداول بین مسلمانان با دسیسه گروهی بی خرد و ناآشنا با مبانی اسلام به نقطه ی تفرقه انگیز بین آنها گردیده است. نویسنده در این مجال درصدد آنست تا با بیان روشن مفهوم عبادت و بررسی مصادیق آن راه را بر معاندین شبهه افكن ببندد. مطالب این كتاب بعد از مقدمه در دو مسئله تكمیل شده است: مسئله اول مفهوم عبادت و بیان حد آن: در این فصل مطالبی چون رابطه عبادت با خضوع ونظر صاحب نظران مانند ابن تیمیه در تعریف عبادت آمده است مساله دوم حصر جواز استعانت از خدا را بیان میكند ودر ادامه آن جواز دعا و انواع آن را بیان داشته است. نویسنده با بیان مسائل فوق بحث عبادت را به خوبی بیان ، وشبهات مربوطه را پاسخ داده است. مهمترین عناوین: 1.

کتاب وابتغوا إلیه الوسیله توسط شیخ احمد سلمان به رشته تحریر در آمده است. از جمله مسایلی که ابن تیمیه و پیروانش با آن مخالف هستند مسأله توسل است و مرتکبین آن را در زمره شرک اکبر می نامند و هر کسی به غیر خدا توسل کند وی را از ملت اسلام خارج می دانند. نویسنده درصدد بیان این است که قاطبه ای از مسلمانان بر جواز توسل بلکه بر استحباب آن اتفاق دارند و وهابیت به بهانه شرک بودن توسل با اهل بیت و شیعه به مبارزه برخاسته اند. این کتاب شامل تعریف توسل و وسیله, توسل و وسیله در اسلام, تاریخ اختلاف, فتاوای منکرین توسل, ادله منکرین توسل, ادله مجوزین توسل, سیره سلف, مذهب مالکی, مذهب شافعی, مذهب حنفی, مذهب حنبلی, محاولات تحریف, روایات ائمه اهل بیت در توسل, همسه در گوش سلفیه می باشد. نویسنده در پایان می فرماید: هر کدام از توسل مسلمانان به نبی و امام یا ولی بر این اعتقاد نیست که آنان اربابی هستند غیر خدا و همچنین اعتقاد دارند که کلِ حاجات به دست خدای تعالی است و فاعل و رازق حقیقی اوست و انبیا و ائمه و اولیاء همه آنان واسطه بین عبد گنهکار و خدای تعالی است لذا خداوند در قرآن فرموده است که «وابتغوا إلیه الوسیله» یعنی انبیا و ائمه و اولیا و صالحین از جمله وسائلی است که در این آیه بدان اشاره شده است.

كامل البهائي تعریب کتاب «كامل بهائی» اثر عمادالدین طبری (متوفی 675ق) است که به قلم محمد شعاع فاخر، از فارسی به عربی ترجمه شده است. در ابتدای کتاب، دو مقدمه از مترجم و محدث قمی افزوده شده است. در مقدمه مترجم، ابتدا شرح حال مختصری از نویسنده ارائه و سپس، توضیح کوتاهی پیرامون کتاب ذکر شده است. مترجم به این نکته اشاره دارد که در اصل کتاب، با اشتباهات لغوی، تاریخی و حتی کلامی فراوانی مواجه شده و پس از تحقیق و تفحص بسیار، به تصحیح آن پرداخته است ازجمله اشکالاتی که مترجم به اصل فارسی کتاب گرفته، آن است که چرا کتاب مورد تحقیق صحیح قرار نگرفته و ناشر، به نسخه‌ای که در طبع بدان اعتماد نموده، اشاره نکرده است؟ در مقدمه دوم نیز شرح حال مختصری از مؤلف ارائه و به آثار او، اشاره شده است. مطالب اصل کتاب دو مجلد در یک جلد سامان گرفته؛ اما مترجم، آن‌را در دو جلد تنظیم کرده است. ازجمله ویژگی‌های این ترجمه، علاوه بر سعی مترجم بر حفظ اصل رعایت امانت در ترجمه و به‌کارگیری عبارات مناسب و تا حدی مسجع، شیوایی و رسایی متن است، به‌گونه‌ای که تا حد امکان، از واژه‌ها و عبارات ثقیل و سنگین در آن استفاده نشده است. به‌منظور آشنایی با نوع ترجمه و مقدار توانایی مترجم، بخشی از متن فارسی به همراه ترجمه عربی آن، نقل می‌شود: «باب یازدهم؛ برپایی سقیفه: چون رسول(ص) را دفن کردند و خبر مرگ او در دیار عرب فاش شد و رؤسا و امراء و فقرا و قبائل عرب روی به تعزیت رسول نهادند و روزبه‌روز می‌آمدند و بنوهاشم به عزا مشغول شدند، صحابه چنان مصلحت دیدند که فرصت نگهدارند و گفتند که کار خلافت به زودی بباید ساخت یمکن که اگر بنوهاشم از عزا فارغ شوند این کار بر ما تمام نشود». «الباب الحادی عشر؛ فی بناء السقیفه: و لمّا انتشر خبر وفاة النبيّ(ص) في الأطراف و الأكناف من ديار العرب، أقبل الرؤساء و الأمراء و قبال العرب للعزاء بوفاة النبيّ(ص) و صاروا يتقاطرون على المدينة يعزّون بني هاشم، و كانوا مشغولين بإقامة العزاء عليه، فاغتنم الصحابة انشغالهم بالعزاء فرصة و قالوا: إذا فرغوا من العزاء فإنّ الأمر لا يتمّ لنا حتما، و ينبغي أن نسارع إلى اهتبال الفرصة لئلّا تضيع من أيدينا»

در اين نوشتار، كتاب دفاعٌ عنِ الكافى، تأليف ثامر هاشم حبيب العميدى، از انتشارات مركز الغدير للدراسات الإسلامية قم (۱۴۱۵ ق) به صورت اجمالى معرفى گرديده است. نگارنده كتاب سعى كرده است تا تهاجم هاى گسترده به كتاب شريف الكافى در طول تاريخ را پاسخ گويد و شبهات و اشكالات وارده بر آن را نيز مطرح و رد نمايد. العميدى، ضمن بيان جايگاه ويژه كتاب الكافى به برجستگى هاى مهم اين كتاب و نگارنده آن يعنى شيخى كلينى رحمه الله پرداخته و به بررسى اصطلاحات و مفاهيم عقلى مهم اين كتاب، در باب امامت و خلافت مى پردازد. وى همچنين ادّعاهاى علماى اهل سنّت در مورد تناقض و ضعف سند روايات مربوط به مهدويت در كتاب الكافى را مطرح و پاسخ مى گويد. در فرازهايى ديگر از كتاب، العميدى، به مباحث مربوط به بداء، تقيه، قضا و قدر، تحريف قرآن و تهمت هاى وارده از اهل سنّت را در اين زمينه ها مطرح مى كند و دلايل جاهلانه آنان را پاسخ مى گويد. وى براى پاسخ به اين ادّعاها از منابع مهم شيعى و اهل سنّت، بهره گرفته است. كتاب ارزشمند الكافى، تأليف أبو جعفر محمّد بن يعقوب بن اسحاق الكلينى الرازى (م ۳۲۰ق )از مهم ترين منابع شيعه و متقن ترين آنها بعد از قرآن، از وجهه و اعتبار خاصى در ميان علما و دانشمندان و همچنين عامه شيعيان، برخوردار است. اين اعتبار و ارزش، مديون دقّت و تتبّع شيخ كلينى، در ميان منابع دست اوّل شيعه و گزينش آنها به بهترين شيوه، و گردآورى و تنظيم و سازماندهى آنها در اين مجموعه گران قدر است. از آن جا كه هر آنچه پر اهميت باشد و از محوريت بيشترى برخوردار باشد، بالطبع، از طعن و هجمه بيشترى نيز بهره مند خواهد شد و اين هجمه ها، آن گاه فزونى خواهند يافت كه كتاب، محور و معرّف مذهب و عقايد مذهبى فرقه اى دينى باشد، لذا از هر وسيله اى، در آسيب زدن و بى اهميت ساختن آن، كوتاهى نخواهد شد. كتاب ارزشمند الكافى نيز از اين گروه از كتب است. اين كتاب، بسيار مورد تهاجم و حمله قرارگرفته است و نويسنده دانشور و گران قدرى چون ثامر هاشم حبيب العميدى، در دفاع از الكافى و پاسخگويى به شبهات و اشكالات وارد بر آن، دست به قلم برده و قسمتى از عمر خود را صرف تحقيق و تفحص در اين زمينه كرده است. ايشان قبل از دفاع عن الكافى، با بررسى در الكافى، كتاب الشيخ الكلينى البغدادى و كتابه الكافى ـ الفروع را تأليف كرده اند كه البته اين تأليف، محصول پايان نامه ايشان در دوره كارشناسى ارشد بوده است. ۱ ايشان با برخوردارى از اين پشتوانه علمى و پژوهشى در الكافى، دست به نگارش كتاب دفاع عن الكافى زده است. ما نيز در اين نوشتار، بر آنيم تا معناى توصيفى اى از اين كتاب، ارائه دهيم. كتاب دفاع عن الكافى در دو جلد نگارش يافته است كه جلد اوّل آن، ۷۶۸ صفحه و جلد دوم آن، ۷۸۹ صفحه است. جلد دوم اين كتاب، در ادامه همان جلد اوّل، در دو باب آمده كه باب سوم آن، داراى چهار فصل و باب چهارم، داراى سه فصل است. باب سوم اين كتاب، در مورد «بداء» است. در اين جا نيز ابتدا بررسى لغوى و اصطلاحى اين واژه، ارائه شده است و سپس سوء برداشتى را كه از بداء شده، آورده است. در ادامه، نويسنده، اتّهاماتى كه با محوريت بداء، بر شيعه وارد ساخته اند، يكى يكى بر مى شمرد و بدانها پاسخ مى گويد كه در اين جا، فهرستوار، به اين اتّهامات و پاسخ ها اشاره مى كنيم: از جمله آن اتهامات: ۱. بداء، عقيده يهود است. وى، با مطرح كردن اين بحث كه يهود، خود، نسخ و بداء را انكار مى كنند، دلايل ديگرى هم براى ردّ اين اتّهام، آورده است. ۲. اصل بداء را ائمّه شيعه ـ كه از آنها به رافضه تعبير مى كنند ـ، وضع كرده اند. مؤلّف در اين جا با اشاره به اين كه در نزد خود اهل سنّت، امكان تغيير قضا وقدر وجود دارد، به آن پاسخ مى دهد و براى تبيين اين كلام، به نقل دو حديث از انس بن مالك ـ كه در صحيح البخارى آمده ـ مى پردازد كه در آنها تغيير قضا و قدر، به صراحت، آمده است. در ادامه، هشت حديث ديگر از بخارى (با نقل هاى متعدّد از راويان مختلف) را يك به يك مطرح و بررسى مى كند. سپس وارد مبحث محو و اثبات در نظر مفسّران اهل سنّت مى شود و بيان مى دارد كه همه صحابه و در رأس آنها عمر بن الخطّاب، به محو و اثبات، اعتقاد داشته اند و اين مطلب را از تفسير آيه ۳۹ سوره رعد: «يَمْحُواْ اللَّهُ مَا يَشَآءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِندَهُ أُمُّ الْكِتَـبِ»، از منابع خود آنان مى آورد. فصل دوم اين باب، با متّهم كردن شيعه به «نسبت جهل دادن به خداى تعالى» آغاز مى شود كه ابتدا اقوال آنان را مطرح مى كند و سپس در پى ردّ آنها بر مى آيد و براى اين كار، ابتدا از قرآن، سپس از سنّت (با بيان سيزده قول از معصومان) و در آخر، از قول علماى شيعى با نقل بيست قول از بيست نفر علما، دالّ بر اين كه هيچ يك، قائل به جهل خداى تعالى در قبول بداء و محور اثبات نيستند، استفاده مى كند و بيان مى دارد كه بزرگان شيعه، چون شيخ صدوق، شيخ مفيد و شيخ طوسى، بر تكفير قائلان به جهل خدا فتوا داده اند. در ادامه، عقيده شيعيان را در صفات خدا مطرح مى كند كه هر چند اين بحث فلسفى است، ولى با بياناتى روشن و روان، اين بحث را به خوبى مطرح نموده، دامن شيعه را از اين اتّهام، پاك مى كند. فصل سوم اين باب، به موضع گيرى شيعه در مورد بداء و مفهوم آن نزد شيعيان مى پردازد كه بداء را نسخ در تكوين مى دانند و اين اعتقاد را به صحابه نيز نسبت مى دهند. مطلب چشمگير اين فصل، همان بيان و نقل اعتقاد بزرگان شيعه، درباره مسئله بداء است. فصل چهارم اين باب، به بيان و بررسى احاديث در بداء، اختصاص دارد. دسته اوّل اين احاديث، در اهميّت بداء است كه به نقل پنج حديث در آن زمينه مى پردازد و در ادامه، به طرح هاى بنيادى اى چون: دلايل اعتقاد به بداء، نتيجه اين اعتقاد، قبول داشتن خداى تعالى به طور جزم و نيز آزادى انسان در انتخاب سرنوشت و... مى پردازد. دسته دوم احاديث اين فصل، شامل رواياتى در تفسير برخى از آيات قرآن است كه نويسنده، مطالبى را در اين خصوص، استنتاج و استخراج كرده و به منصّه ظهور رسانيده است. دسته سوم احاديث، در بيان و تشريح انواع «قضا» است. در اين قسمت، نويسنده، به ذكر چهار حديث مى پردازد و در ادامه، قضا را به دو دسته تقسيم مى كند: قضايى كه فقط خدا از آن اطلاع دارد و قضايى كه خدا آن را به مقرّبان نيز ياد مى دهد كه در اين قسمت، برخى از اعترافات اهل سنّت، درباره قضاى موقوف نيز آورده شده است. گونه چهارم احاديث اين فصل، در «نفى جهل از خداى تعالى» است كه در اين جا نيز چهار حديث نقل شده است. در ادامه، چند حديث ديگر درباره «بداء در امامت» آورده و مى گويد: در امر امامت، بداء نيست و امامت از قضاياى محتوم است. وى با آوردن چند روايت، اين مطلب را نقد و بررسى مى كند. باب چهارم اين كتاب، به «شبهه تحريف قرآن كريم» اختصاص دارد. در ابتداى اين باب نيز به روش گذشته، ابتدا تعريفى از تحريف (چه در لغت و چه در اصطلاح) ارائه شده است و انواع تحريف (تحريف ترتيبى، تحريف معنوى و تحريف لفظى) را برشمرده است. در ادامه، نويسنده، اين ادّعا را كه: «شيعه، قائل به تحريف قرآن است»، مورد بررسى و نقد قرار مى دهد. قائلان اين كلام مى گويند: «شيعيان معتقدند در قرآن، آياتى وجود داشته است كه به صراحت، به مسئله امامت اشاره كرده است، وليكن تحريف يا حذف شده است». العميدى، در ردّ اين اتّهام، ابتدا آياتى را كه به مسئله امامت اشاره دارند و حذف و تحريف نشده اند، بيان مى كند، مثل: آيه ۵۵ سوره مائده: «إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ اللَّهُ وَرَسُولُهُ وَالَّذِينَ ءَامَنُواْ الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَوةَ وَيُؤْتُونَ الزَّكَوةَ وَهُمْ رَ كِعُونَ». و نيز آيه هفده سوره هود و آيه هفت سوره بيّنه و آيه ۲۴ سوره صافّات كه به اعترافات اهل سنّت، در شأن اهل بيت عليهم السلام نازل شده اند. پس از آن، به سنّت نبوى اشاره مى كند و مى گويد: «بر فرض كه هيچ آيه اى در قرآن، دالّ بر ولايت حضرت على عليه السلام نباشد، مگر در سنّت نبوى، به اين مسئله، كم اشاره شده است ؟» و بر اين مسئله، چندين شاهد ذكر مى كند. در اين ميان، تعدادى از احاديثى كه در كتب اهل سنّت، به رهبرى و امامت حضرت على عليه السلام بعد از رسول اكرم صلى الله عليه و آله اشاره دارند، مطرح كرده، كه البته اين روايات، به طور آشكار، دلالت بر امامت ندارند، بلكه از شأن و فضيلت ايشان خبر مى دهند. اتهام ديگر آن كه، ادعاى تحريف را به ائمّه شيعه نسبت مى دهند كه در جواب اين تهمت، بار ديگر از قرآن و سنّت، دلايل و شواهدى در نقض كلام آنها ذكر مى كند. نويسنده، در اين زمينه، به مناسبت، به ماجراى «وضع» و «وضّاعان» در اهل سنّت مى پردازد و به قضيه وضع در زمان صحابه و تابعيان نيز اشاره اى دارد. در پايان، چندين نمونه از حديث هاى موضوع را گزارش مى دهد و تعدادى از وضّاعان چون: ابو هريره، عمرو بن العاص، مغيرة بن شعبه و... را معرفى مى كند و به نقد و بررسى احاديث نقل شده از آنها مى پردازد. اين ادّعا را كه: «شيعه، قائل به صحّت همه احاديث در الكافى است»، تكذيب مى كند و مى فرمايد: «منشأ اين افترا، آلوسى است كه از بهتان به شيعه، دريغ نورزيده است». در ادامه، نظر عدّه اى از علماى شيعه را درباره الكافى و نظر بزرگان اهل سنّت را درباره صحيح البخارى بيان مى دارد و اين دو ديدگاه را مورد بحث و بررسى قرار مى دهد. فصل دوم اين باب، به بررسى سندى و متنى روايات تحريف اختصاص دارد كه در اين قسمت، به شكل گسترده، ۶۱ روايت را نقل كرده و بررسى سندى و متنى انجام داده است كه اين كار، به نوبه خود، از اهمّيت فقه الحديثى ويژه اى برخوردار است. فصل سوم اين باب، به تحريف در نزد اهل سنّت اختصاص دارد و انواع تحريف را در كتب آنها مطرح مى دارد: الف. تحريف آنچه متعلّق به حروف قرآن است. ب. تحريف آنچه متعلّق به كلمات قرآن است. ج. تحريف آنچه مربوط به آيات قرآن است. د. تحريف آنچه مربوط به سوره هاى قرآن است. ه. تحريف آنچه متعلّق به كل قرآن كريم است. آنان معتقدند قرآن، افزون بر بيست ميليون حرف داشته، ولى تحريف شده است كه نويسنده كتاب براى هر قسم از انواع تحريف، نقلى از كتب اهل سنّت، ذكر مى كند. در پايان كتاب، خلاصه مباحث و نتيجه گيرى كلى، در ۴۱ صفحه آمده است. نويسنده براى تأليف اين كتاب، از ۶۷۴ مأخذ مهمّ اهل شيعه و اهل سنّت، بهره گرفته است و اين، خود، هرچه بيشتر به غنا و ارزش علمى و پژوهشى كتاب افزوده است. روش و منش نويسنده در اين كتاب، اين بوده است كه مستدل و مستند سخن بگويد. به اعتقاد نگارنده، دفاع عن الكافى، كتابى است كه به خوبى توانسته است از ساحت مقدّس تشيّع دفاع كرده، دامن پاك شيعه را از بهتان ها و افتراهايى كه به ناحق و از روى كينه ورزى به شيعه و شيعيان روا مى دارند، پاك كند.

کتاب «العصر الوهابی قرائات فی ادبیات التطرف» به قلم محمد نعمه السماوی نوشته شده و توسط انتشارات دار الکتب التاریخیه منتشر شده است. این کتاب افکار وهابیت را به چالش کشیده و آن را مورد نقد و بررسی قرار می دهد. نویسنده در فصل اول کتاب می گوید از آنجایی که تمامی حرکت های ارهابی و کشت و کشتارهایی که در دنیای اسلام در حال اتفاق است متاثر از وهابیت است از این رو فصل اول را به نام عصر الوهابی نام نهاده است. در فصل دوم در این باره بحث می کند که تمامی حرکت های ارهابی و تندرو از وهابیت نشات گرفته شده است. که ریشه آن نیز از فتاوای ابن تیمیه نشات می گیرد. در فصل سوم درباره حمله وهابیت به مقدسات مسلمانان و ضریح و قبور اولیاء می پردازد و این که آنان به دنبال محو آثار اسلامی هستند. در فصول بعدی نیز درباره دیگر جنایات وهابیت توضیحاتی داده شده است. مهمترین عناوین: 1.